Novo preimenovanje ulica deo je šireg plana
Stara imena stvaraju novu zabunu
Autor: BORIS VUKOVIĆ | 30.09.2009. - 09:42
Još od 1847. godine, kad je prvih 30 sokaka u tadašnjem centralnom gradskom jezgru dobilo imena po istorijskim ličnostima, predelima u Srbiji, ili objektima koji se u njoj nalaze, pa do danas, svaka nova vlast je po svojim ideološkim nahođenjima menjala imena beogradskim sokaka, ulica i bulevara. Međutim, sadašnja strategija Komisije za promenu naziva ulica i trgova, po kojoj je i nedavno izmenjeno 50 naziva, je da se svim ulicama vrate izvorna imena, koja su imala pre Drugog svetskog rata.
Prvi predlog za imenovanje ulica u Beogradu potekao je od Uprave varoši Beograda, 1847. godine. Odnosio se na 30 sokaka užeg gradskog jezgra, odnosno tadašnjeg „varoša u šancu“. Jedina odrednica bila je da prva kućna numera počne od kneževog dvora. Sokak od Crkve do Veličkovića dućana, ili Glavna čaršija, jedna je od prvih imenovanih ulica, a druga glavna ulica bila je od Veličkovića dućana do Dortićola, odnosno Zerečka čaršija. Tada su ulice nazivane u skladu sa svojim položajem, kao što su Kalemegdanska ulica ili Vidin kapijska ulica. Po znamenitim ličnostima, Dositejeva, Molerova, Ajduk Veljkova, ili po ustanovama, Školska ili Mitropolijska.
Međutim, ovi nazivi nisu se odomaćili u narodu, jer su se ljudi i dalje orijentisali prema bitnijim objektima u pojedinim delovima grada. Prvo veće imenovanje ulica bilo je 1864. godine, po nalogu Knjaza Mihajla, kad su sve ulice u varoši dobile naziv. Jedini orijentir za tadašnju Komisiju bio je da se rukovode imenima predela i istorijskom tradicijom u Srbiji. Tada je Beograd dobio nazive 173 ulice.
- Podatak da je samo 30 ulica ostalo istog imena od 1872. godine je potpuno netačan, jer odmah mogu nabrojati više od 150 ulica sa izvornim imenima na raznim beogradskim opštinama. Treba uzeti u obzir da je na prvom imenovanju u Beogradu bilo nešto više od 100, a sada ima više od 2.500 ulica. Strategija sadašnje Komisije, koja je nastavila posao koji je započet kasnijih devedesetih godina prošlog veka, je da se svim beogradskim ulicama vrate izvorna imena, odnosno, ona koja su dobila kad su prvi put imenovana. Međutim, u Beogradu ima više od 500 “krakova” ulica, koje stvaraju potpuni haos. Desi se da u ulici imate brojeve 5, 5A, 5B, a onda je sledeći 23. To moramo što pre da regulišemo, ali ćemo imena menjati minimalno, samo gde moramo. Uputili smo dopis opštinama da formiraju svoje komisije, koje će popisati sve te “krakove”, kako bi pomogli komunalnim službama, građanima, ali i hitnim službama, koje zbog ovoga imaju ogromnih problema - objašnjava Petar Đorđević, predsednik gradske Komisije za dodelu naziva ulica i trgova.
Predsednik Komisije napominje i da je veoma teško udovoljiti svim Beograđanima i da se često nakon rešene jedne inicijative, odmah po preimenovanju javi druga.
- Imali smo inicijativu građana da se promeni ime Mrcinište, koje je nosila jedna ulica u Batajnici. Nakon što smo promenili, ponovo smo dobili inicijativu građana da se to ime vrati, jer su svi navikli da ovaj deo tako zovu. Ljudima se ne može udovoljiti. U Beogradu imate stotine ulica koje nose naziv Nova i to se mora u narednom periodu promeniti. Čak pet ulica u Beogradu nosi ime Zage Malivuk, to je potpuno besmisleno - dodaje Petar Đorđević.
Ulice u Beogradu dobijale su naziv i po stanovnicima, ili poznatim dućanima i kafanama. Makedonska ulica još nosi naziv po Makedoncima koji su držali gostionice u tom delu grada. Mekenzijeva ulica dobila je ime po Englezu koji je kupio veliki broj parcela u tom delu grada, a zatim ih sve poklonio Beogradu. Međutim, istorija svedoči da su najčešće sve krupnije, glavne i centralne ulice, bile žrtve ideologije. Novi Beograd je ostao veran socijalističkoj istoriji, promenjeni su nazivi samo četiri ulice: Bulevar Lenjina je sada Bulevar Mihajla Pupina, Proleterske solidarnosti je Antifašističke borbe, Bulevar AVNOJ-a sada nosi ime Zorana Đinđića, a Bulevar Nikole Tesle se zvao Bulevar Erdelja Kardelja.
- Mnogo ulica nosi naziv od prvog imenovanja, kao Kosančićev venac, Obilićev venac, i veliki delovi Vračara. Ulice su uvek pratile „političku modu”. Beograd je specifičan po tome što neke ulice nose naziv po likovima iz književnosti koji uopšte nisu postojali u istoriji, kao što su Hasanaginica i Majke Jugovića. Često se dešavalo da se i stanovnici neke ulice bune protiv imena. To je slučaj sa Grobljanskom, sada Ruzveltovom, a svi znamo koliko je bilo napeto kad se menjao naziv Bulevaru AVNOJ-a u ime ubijenog premijera Zorana Đinđića - priča istoričar Predrag Marković.
Kako su se menjala imena poznatih beogradskih ulica
STUDENTSKI TRG (od 1946)
Velika pijaca (1869-1896)
Kraljev trg (1896-1946)
KRALJA MILANA (od 1997)
Kneza Milana, I deo (1872-1886)
Kragujevačka, II deo (1872-1896)
Maršala Tita (1947-1992)
Srpskih vladara (1992-1997)
KNEZA MIHAILA (od 1870)
Kalemegdanska i Karađorđeva (do 1848)
Delijska (1848-1870)
KARAĐORĐEVA (od 1904)
Savska, I deo (1872-1904)
Bogojavljenska, II deo (1872-1896)
Majdanska (1872-1896)
Moravska (1896-1904)
SVETOGORSKA (od 1997)
Dva bela goluba (1872-1896)
Bitoljska (1913-1930)
Žorža Klemensoa (1930-1943)
Lole Ribara (1946-1997)
KNEZA MILOŠA (od 1946)
Topličin drum (do 1872)
Obrenovačka (1872–1896)
Kralja Ferdinanda (1924-1946)
BEOGRADSKA (1872–1930, 1943–1946, od 1991)
Hartvigova (1930–1943)
Narodne republike (1946-1954)
Borisa Kidriča (1954-1991)
BULEVAR KRALJA ALEKSANDRA (od 1997)
Carigradski drum (do 1849)
Fišegdžijska (1872-1896)
Smederevski drum (1896)
Kralja Aleksandra (1896-1945)
Bulevar Crvene armije (1945-1952)
Bulevar revolucije (1952–1997)
Izvor: Blic
http://www.blic.rs/beograd.php?id=113167
Oni imaju širi plan. wow. A ako neka ulica nije postojala pre ww2 te nije imala monarhističko ime, daćemo joj ime svetog save (koji neopravdano još uvek nema neki megabulevar). Ili neke vlastele. U najmanju ruku može da bude neki knez. Ili kneginja. Još kada bih uspeo da nađem svoj post gde sam opisao kako bi trebalo da izgleda procedura za izmenu imena ulica bilo bi super.