Izvor: Beobuild.rs
Rekonstrukcije na Beogradskoj tvrđavi
Na Beogradskoj tvrđavi već traje rekonstrukcija česme Mehmed paše Soklolovića, a ove nedelje počela je i rekonstrukcija Malog stepeništa na Savskom šetalištu.
ČESMA MEHMED PAŠE SOKOLOVIĆA
Obnova česme Mehmed paše Sokolovića jedan od većih i značajnijih poduhvata na Beogradskoj tvrđavi poslednjih godina i jedan od retkih objekata koji su u svom trajanju zadržali izvornu funkciju. Podaci o vremenu podizanja i ktitoru objekta potiču iz istorijskih izvora. Evlija Čelebija navodi da je česma podignuta 1576/77. godine, kao zadužbina čuvenog državnika Otomanskog carstva, Velikog vezira Mehmed paše Sokolovića. Precizna pozicija česme se pojavljuje u kartografskim izvorima mnogo kasnije, a najraniji prikaz potiče sa plana iz Nacionalne biblioteke u Parizu, sa početka XVIII veka. Nalazi se na Gornjem gradu Kalemegdana, pored Defterdarove kapije i stepeništa ka Donjem gradu.
Kao rezultat sondažnih iskopavanja koje je izvršeno od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda 2015. godine, otkrivena je još jedna fasada česme i ulaz u rezervoar, do sada zatrpanih zemljom sa severoistočne strane. Nakon toga usledile su pripreme za rekonstrukciju koja obuhvata restauraciju i prezentaciju otkrivenih delova. Deleći sudbinu utvrđenja i prateći njegove transformacije, uslovljene potrebama odbrane, ova česma je do današnjeg vremena dospela u izmenjenoj arhitektonskoj formi. Česma Mehmed paše Sokolovića je izgrađena masivnim konstruktivnim sistemom punih krečnjačkih kamenih blokova. Restauratorski radovi će se izvoditi tako da pruže maksimalno očuvanje autentičnih materijala i forme, dok će sve nove intervencije biti urađene u savremenim materijalima, sa ciljem da se napravi jasna distinkcija između autentičnih i novih struktura.
Radovi na rekonstrukciji, restauraciji i prezentaciji Sokolovićeve česme obuhvataju otkopavanje potpuno zatrpane severozapadne fasade i delimično otkopavanje severoistočne fasade, njihovu restauraciju i dogradnju novih pristupa. Projektom je predviđena i rekonstrukcija krova, kao i rekonstrukcija česama i korita prema izgledu očuvane severozapadne strane. Sa zadnje strane formirana su dva platoa za posetioce, kao i pristup iz dva pravca. Duž severoistočne strane dograđuje se kosa rampa, dok će sa jugozapadne strane biti otvoren novi prolaz između Defterdarove kapije i česme. U jednoj od kasnijih intervencija na tvrđavi, austrijska vojska je sa severoistočne strane dogradila vodovodni kanal, koji će takodje biti očišćen i restauriran.
Interensantno je da tokom otkrivanja zatrpane fasade otkriven i deo tvrđave iz rimskog perioda, kao i ostaci neolitske kuće. I ovi slojevi su otkopani i delimično prezentovani u okviru ovog projekta, a sama česma i prostor oko nje biće dodatno dekorativno i funkcionalno osvetljeni. Radovi koji su počeli krajem maja do sad su u odmakloj fazi, pa se očekuje da sve bude gotovo tokom novembra. Vrednost radova na rekonstrukciji iznose 28,4 miliona dinara.
MALO STEPENIŠTE
Još jedan zaštićen objekat na Beogradskoj tvrđavi ući će ovih dana u rekonstrukciju, a radi se o Malom stepeništu kod francuske ambasade. Malo stepenište je smešteno na kraju Savskog šetališta Velikog Kalemegdana, kao komunikacija sa Pariskom ulicom i već dugi niz godina nalazi se u jako lošem stanju. Podignuto je 1903. godine po projektu prve žene arhitekte u Srbiji, Jelisavete Načić.
Objekat je izveden u duhu akademizma, a kao glavni uzor je primnjen neobarokni manir. Denivelacija između Savskog šetališta i Pariske ulice je rešena sa dvokrakim lučim stepenišnim rampama koje se spajaju u središnjem podestu od kog se ka Savskom šetalištu pruža jedna stepenišna rampa. Fasada prema Pariskoj ulici je dekorativno obrađena sa česmom u vidu lavlje glave u tondu, smeštene u lučnu nišu i flankirana plitkim pilastrima. Ograda je izvedena u masivnoj formi sa plitkim pilastrima, kao dekorativnim elementima. Stepenište predstavlja integralni deo uređenja parka Veliki Kalemegdan izvedenog u maniru gradskih parkova evropskih metropola krajem XIX i početkom XX veka, sa odlikama reprzentativnog gradskog parka „fine de siecle“.
U toku svog postojanja ono je pretrpelo i veća oštećenja nakon bombardovanja, a tokom poslednjih radova na restauraciji nisu statički sanirane stepenice, koje sada usled sleganja terena imaju dodatni faktor propadanja. Kamen propada jer je njegova vremenska trajnost ograničena, pogotovo jer nije tretiran kako bi se njegovo propadanje usporilo. Vrednost rekonstrukcije Malog stepeništa iznosi nešto više od 17 miliona dinara, a rok za zavrsetak svih radova je 09.05.2018. godine.
*Ova dva projekta, uključujući i već završenu rekonstrukciju Damad Ali pašinog turbeta na Gornjem gradu, deo su ugovora o donaciji potpisanih izmedju Turske agencije za međunarodnu saradnju i razvoj (TIKA) i Grada Beograda, za potrebe Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Fotografije radova mozete pogledati u vesti na prvoj strani sajta ili na linku http://beobuild.rs/rekonstrukcije-na-be ... p2741.html
Fotografije radova mozete pogledati u vesti na prvoj strani sajta ili na linku http://beobuild.rs/rekonstrukcije-na-be ... p2741.html