Da se smrzneš
Kao što znamo, televizija visoke definicije je sistem digitalnog prenosa televizijskog signala sa mnogo većom rezolucijom od tradicionalne. Ali, može to i još bolje!
HDTV u poređenju sa standardnim TV formatima
Komercijalnu HDTV (High-definition Television) prvi je razvio japanski Nippon Hoso Kyokai 1969. godine. Međutim, sistem nije postao opšteprihvaćen sve do samog kraja prošlog veka, a početkom ovog stoleća standardi televizije visoke rezolucije takmiče se u globalnoj trci da postanu opšteprihvaćen vid prenosa televizijskog signala.
Internacionalna Telekomunikaciona Unija (ITU-R) je dokumentom sa oznakom BT.709 definisala tri HDTV standarda. Oni uključuju 1080i sa 1080 aktivno prepletenih (interlaced) linija, 1080p sa 1080 progresivno skeniranih linija, kao i 720p sa 720 progresivno skeniranih linija. Svi standardi koriste proporcije slike 16:9 navodeći mnoge korisnike na pogrešan zaključak izjednačavanja televizora širokih ekrana sa HDTV-om. Svi trenutni HDTV standardi emitovanja usaglašeni su sa specifikacijama ATSC (Advanced Television Systems Committee) i DVB (Digital Video Broadcasting) , američkim i evropskim specifikacijama za digitalnu televiziju.
HDTV ima mogućnost reprodukcije zvuka „bioskopske atmosfere” jer koristi Dolby Digital (AC-3) format koji podržava „5.1” sistem okružujućeg (surround) zvuka, ali sa još boljim kvalitetom (više od standardnih 48 KHz koje pruža DVD).
HDTV počeci
Televizija visoke definicije je sistem digitalnog prenosa TV signala sa mnogo većom rezolucijom od tradicionalnih SDTV (Standard-definition television) formata, kao što su NTSC, SECAM i PAL. Mada su se neki rani formati analogne HDTV emitovali u Japanu i Evropi, HDTV se emituje digitalno zbog toga što digitalna televizija (DTV) zahteva mnogo manju širinu propusnog opsega ako se koristi dovoljna video kompresija. Digitalnu HDTV tehnologiju prvi put je predstavila grupa elektronskih kompanija zvanih „Digital HDTV Grand Alliance” u Sjedinjenim Američkim Državama tokom 1990-tih.
HDTV izvori
Porast popularnosti velikih ekrana i projektora ukazao je na ograničenja standardne televizije (SDTV). Naravno, televizori sa mogućnošću prijema HDTV signala neće popraviti kvalitet SDTV kanala. Da bi mogli da emituju bolju sliku, HDTV televizori moraju da prime HDTV signal, a izvori signala mogu biti različiti.
Najviše stanice u SAD emituje HD signal kroz vazduh – antenama ili se signal isporučuje kablom. Za prijem ovog signala potreban je HD prijemnik i najveći broj novih HD televizora ima ga ugrađenog. Za HDTV televizore bez ugrađenog HD prijemnika, odvojeni HD prijemnik može se dobiti od kablovske ili satelitske kompanije ili kupiti na tržištu.
Kompanije kablovske televizije često nude emitovanje HDTV-a u sklopu svog digitalnog emitujućeg servisa. Satelitske TV kompanije, kao što su DirecTV i Dish Network (obe u Severnoj Americi), Sky Digital (u Velikoj Britaniji, Irskoj i Italiji), Bell ExpressVu (u Kanadi) i mnogi drugi, korisnicima nude HDTV kao nadogradnju standardne televizije.
Igrački video sistemi, kao što su Xbox (samo NTSC), Xbox 360, i Playstation 3, mogu da emituju HD signal. Dodatno, za Plastation 3 ja na raspolaganju dodatni HDTV prijemnik pod nazivom PlayTV.
Za potrebe izdavača, postoje dva standarda. BluRay i HD DVD omogućavaju skladištenje HD video sadržaja na optičke diskove, pri čemu je, čini se, HD DVD izgubio trku.
Prednosti
Približna ilustracija razlike kvaliteta SDTV i HDTV slike
Televizija visoke rezolucije (HDTV) potencijalno nudi mnogo bolji kvalitet slike od standardne televizije, kretanje bez zastoja, bogatije i prirodnije boje, kao i sposobnost da dopusti da više ulaznih uređaja radi odjednom. Skoro sav komercijalno dostupni HD sadržaj je digitalni, tako da nema slike sa „snegom” zbog slabog signala i efekata od interferencije signala, kao što je efekat „riblje kosti” ili vertikalno uvijanje.
Generalno, boje će biti mnogo realističnije, što se očekuje pri većem propusnom opsegu. Razmaci između skeniranja su manji ili nevidljivi. TV sadržaj koji je bio sniman i sačuvan na 35-milimetarskom filmu sada se može gledati u skoro istoj rezoluciji na kojoj je bio fotografisan u originalu. HDTV nudi stepen jasnoće koji je mnogo bliži tome.
Sa prepletenim skeniranjem, 1080 linija je prepolovljeno – prvih 540 je na prvom frejmu, a drugih 540 na drugom. Ovaj metod smanjuje propusni opseg i povećava brzinu frejmova do 50–60 frejmova u sekundi. Progresivno skeniranje prikazuje svih 1080 linija u isto vreme, sa 60 frejmova u sekundi, koristeći širi propusni opseg.
Zvučni sistem Dolby Digital 5.1 Surround emituje se pomoću standardnih HDTV video signala, omogućavajući celokupne zvučne mogućnosti okružujućeg zvučnog sistema (standardno emitovani televizijski signali obično samo uključuju mono i stereo zvuk; stereo emitovanje se može kodirati sa Dolby Surround, ranijim kućnim video surround sistemom.) Oba dizajna omogućuju efikasnije iskorišćenje elektronike od SDTV dizajna iste veličine.
Mane
Međutim, postoji čitav niz razloga zašto najbolji HD kvalitet obično nije zadovoljen. Glavni problem je nedostatak HD izvora. Mnogi kablovski i satelitski kanali samo su „kanali visoke rezolucije” i zapravo se ne emituju u stvarnom HD-u. Za razliku od slabijih signala koji se emituju prilikom smetnji u prenosa kod obične televizije, smetnje kod digitalne televizije zamrznuće, preskočiti ili emitovati „škart” informacije.
Filmovi i emisije na tradicionalnim televizorima standardne definicije (uglavnom filmovi pre 1953. godine) u originalu su bili zapisani u standardnoj 4:3 proporciji, a kada se prikažu na HDTV monitoru, imaće prazna mesta na ekranu levo i desno od slike. Mnogi korisnici nisu zadovoljni ovim neiskorišćenim prostorom na svom ekranu i tada biraju da izobliče sliku šireći je horizontalno da bi popunili ekran, davajući, pri tome, svemu preširok ili nedovoljno visok izgled. Alternativno, biraju da zumiraju sliku koja briše sadržaj koji je bio na vrhu i na dnu originalnog signala TV emisije.
HD ready
UHDV u poređenju sa ostalim HD video formatima
„HD ready” je oznaka koja predstavlja sposobnost televizijskih prijemnika da prikazuju slike visoke definicije. Ovaj pojam je počeo da se koristi u zvaničnoj upotrebi u Evropi od januara 2005. godine kada je EICTA (European Information Communications & Consumer Electronics Technology Industry Associations) objavila potrebu za ovim obeležjem.
U Sjedinjenim Američkim Državama, oznaku „HD Ready” nosi bilo koji uređaj koji ima sposobnost primanja i prikazivanja slike visoke definicije u 720p, 1080i ili 1080p, koristeći analogne (komponentni video) ili digitalne ulaze (HDMI – High-Definition Multimedia Interface, ili DVI – Digital Visual Interface), ali koji nema ugrađen HD prijemnik.
Već sada su mnogi računari i monitori zapravo više „HD ready”, u pravom smislu ove fraze, nego što ta oznaka zahteva. Međutim ni oni se neće kvalifikovati za HD ready oznaku, ukoliko se ne ispune zahtevi za konektorima.
Svaki iole brz kompjuter sa 1280 x 720 ili višom rezolucijom ekrana je sposoban da prikazuje HD video, čak iako kompjuteri generalno nisu označeni za takve stvari. Ovakav video može doći sa Interneta, iz baze podataka ili DTV prijemne kartice. Internet već nudi neki HD sadržaj, kao što su inserti iz filmova koji se skidaju besplatno.
BluRay Disc
Po svemu sudeći, BluRay Disc (zvani i BD) je u „ratu formata” sa rivalskim HD DVD odneo pobedu i postaje vodeći prenosilac sadržaja visoke definicije do korisnika. Kao što smo na ovim stranicama više puta pominjali, BluRay koristi „plavi” (tačnije: plavo-ultraljubičasti) laser koji radi na talasnoj dužini od 405 nm. Konvencionalni DVD-ovi i CD-ovi koriste crvene i infracrvene lasere pri 650 nm i 780 nm respektivno. Kraća talasna dužina plavog lasera omogućava skladištenje više informacija na diskovima standardnog prečnika od 12 cm, što omogućava i video visoke definicije u standardnom trajanju.
Ultra visoka video definicija
Super Hi-Vision, takođe poznat i kao UHDV (Ultra High Definition Video), UHDTV (Ultra High Definition Television) ili samo UHD, jeste digitalni video format trenutno predložen od strane NHK iz Japana.
Glavne specifikacije Super Hi-Vision formata su: rezolucija 7,680 × 4,320 piksela (oko 33 megapiksela), proporcije 16:9, 60 frejmova u sekundi, 22+2 audio kanala (zvučna slika se diže i u treću prostornu dimenziju; zvuk je raspoređen u tri vertikalna sloja: 10 kanala u visini ušiju slušaoca, 9 kanala iznad i 3 kanala ispod slušaoca, plus 2 kanala za niskim frekvencijama); propusni opseg 500-6000 Mbit/s.
Novi formati sa rezolucijom od 7,680 × 4,320 piksela su četiri puta širi i četiri puta viši (ukupno 16 puta veća piksel rezolucija) od postojeće HDTV, koja ima maksimalnu rezoluciju od 1920 × 1080 piksela.
Branislav VUKIĆEVIĆ
Izvor: Svet Kompjutera
http://www.sk.co.yu/2008/03/sknt01.html
Imaces 2Mbps+televiziju za 1500din...
